|| Om tat sat ||

సుందరకాండ.
అథ చతుర్వింశస్సర్గః

శ్లో|| తతస్సీతాముపాగమ్య రాక్షస్యో వికృతాననః|
పరుషం పరుషా నార్య ఊచుస్తాం వాక్యమప్రియమ్ ||1||

స||రాక్షస్యః వికృతాననః తతః సీతాం ఉపాగమ్య అనార్య పరుషం పరుష అప్రియం వాక్యం తాం ఊచుః ||

తా|| వికృతమైన కళ్ళు గల రాక్షసస్త్రీలు అప్పుడు సీతను సమీపించి అవమానకరమైన పరుషమైన అప్రియ వచనములతో అమెతో ఇట్లనిరి.

శ్లో|| కిం త్వం అన్తఃపురే సీతే సర్వభూతమనోహరే|
మహార్హశయనోపేతే న వాసమనుమన్యసే||2||
మానుషీ మానుషష్యైవ భార్యా త్వం బహుమన్యసే|
ప్రత్యాహార మనో రామాన్ న త్వం జాతు మర్హసి||3||
త్రైలోక్య వసుభోక్తారం రావణం రాక్షసేశ్వరమ్|
భర్తార ముపసంగమ్య విహరస్వ యథా సుఖమ్||4||
మానుషీ మానుషం తం తు రామమ్ ఇచ్చసి శోభనే|
రాజ్యాత్ భ్రష్టం అసిద్ధార్థం విక్లబం త్వ మనిందితే||5||

స|| సీతే సర్వభూత మనోహరే త్వం అంతఃపురే మహార్హశయనోపేతే వాసం న అనుమన్యసే కిం? త్వం మానుషీ మానుషస్యైవ భార్యా మనో భహుమన్యసే (యది తత్) ప్రత్యాహార రామాన్ త్వం జాతు న అర్హసి|| రాక్షసేశ్వరం త్రైలోక్య వసుభోక్తారం రావణం భర్తారం ఉపసంగమ్య యథా సుఖం విహరస్వ||స||శోభనే అనిందితే త్వం తు రాజ్యాత్ భ్రష్టం అసిద్ధార్థం మానుషం విక్లబం మానుషం తం రామం ఇచ్ఛసి ||

తా|| "ఓ మనోహరమైన సీతా ! అతిమనోహరమైన శయనములతో ఒప్పారు అంతఃపురములో ఉండడానికి నీవు ఎందుకు అంగీకరించుటలేదు. నీవు మానవకాంతవు. మానవునకే భార్యగా ఉండుట గొప్పగా భావిస్తే నీమనస్సు మరల్చుకో. నీవు రాముని ఎప్పటికీ చేరజాలవు. రాక్షసేశ్వరుడు త్రిలోకభోగములనుఅనుభవించు రావణుని భర్తగా పొంది సుఖముగా విహరించుము. ఓ మంగళప్రదమైన దోషరహితమైన సీతా ! నువ్వు రాజ్యభ్రష్ఠుడు సిద్ధిపొందని మనుష్యుడు, కష్టములలో ఉన్న మనిషి అగు రామునే కోరుకొనుచున్నావు".

శ్లో|| రాక్షసీనాం వచః శ్రుత్వా సీతా పద్మనిభేక్షణా|
నేత్రాభ్యాం అశ్రుపూర్ణాభ్యాం ఇదం వచనమబ్రవీత్ ||6||

స|| సీతా పద్మనిబేక్షణా రాక్షసీనాం వచః శ్రుత్వా అశ్రుపూర్ణాభ్యాం నేత్రాభ్యాం ఇదం వచనం అబ్రవీత్ ||

తా|| కలువపూవు వంటి కళ్ళు గల సీత ఆ రాక్షస స్త్రీల మాతాలు విని భాష్పములు నిండిన కళ్లతో ఇట్లు పలికెను.

శ్లో|| యదిదం లోకవిద్విష్ట ముదాహరథ సంగతాః|
నైతన్ మనసి వాక్యం మే కిల్బిషం ప్రతిభాతి మే||7||
న మానుషీ రాక్షసస్య భార్యా భవితుమర్హతి|
కామం ఖాదత మాం సర్వా న కరిష్యామి వో వచః||8||

స||సంగతాః లోకవిద్వష్టం యత్ ఇదం వాక్యం ఉదాహరథ ఏతత్ వః మే మనసి కిల్బిషం ప్రతిభాతి న || మానుషీ రాక్షసస్య భార్యా భవితుం న అర్హతి | సర్వాన్ మాం కామం ఖాదత| వో వచః న కరిష్యామి||

తా|| ' ఇక్కడ కూడబడిన మీరందరిచేత చెప్పబడిన లోకములో నిదింపబడు మాటలు ఏవి ఉన్నయో అవి నా మనస్సునకు కోంచెము కూడా ఒప్పవు. మానవ స్త్రీ రాక్షసుని భార్య అగుట ఎప్పటికీ తగదు. మీరందరూ నన్ను సుఖముగా తినుడు. మీ మాటలను నేను వినను"

శ్లో|| దీనో వా రాజ్యహీనో వా యో మే భర్తా స మే గురుః|
తం నిత్యమనురక్తాఽస్మి యథా సూర్యం సువర్చలా||9||
యథా శచీ మహాభాగా శక్రం సముపతిష్టతి|
అరుంధతీ వశిష్ఠం చ రోహిణీ శశినం యథా||10||
లోపముద్రా యథాఽగస్త్యం సుకన్యా చ్యవనం యథా|
సావిత్రీ సత్యవంతం చ కపిలం శ్రీమతీ యథా||11||

స|| దీనః వా రాజ్యహీనః వా యో మే భర్తః సః మే గురుః| తం నిత్యం అనురక్తాస్మి యథా సువర్చలా సూర్యం అనురక్తసి||యథా మహాభాగా శచీ శక్రం సముపతిష్ఠతి ( తథైవ)| యథా అరుంధతీ వశిష్ఠం రోహిణీ శశినం చ||యథా లోపముద్రా అగస్త్యం యథా సుకన్యా చ్యవనం యథా సావిత్రీ సత్యవంతం చ కపిలం శ్రీమతీ యథా ||

తా|| "దీనుడైనా సరే. రాజ్యహీనుడైనా సరే. నాభర్తే నాగురువు. సువర్చల సూర్యుని అనుసరించినటులే నేను నా భర్తనే అనుసరించెదను. మహాపతివ్రతలైన శచి శక్రుని, అరుంధతి వశిష్ఠుని, రోహిణి చంద్రుని,లోపముద్ర అగస్త్యుని, సుకన్య చ్యవనుని, సావిత్రి సత్యవంతుని అనుసరించినటులే నేను రాముని అనుసరించెదను."

శ్లో|| సౌదాసం మదయంతీవ కేశినీ సగరం యథా|
నైషధం దమయంతీవ భైమీ పతిమనువ్రతా||12||
తథాఽహం ఇక్ష్వాకు రామం పతిమనువ్రతా|

స|| యథా మదయంతీ సౌదాసం ఇవ కేసినీ సగరం యథా భైమీ దమయంతీ నైషధం ఇవ అనువ్రతా తథా అహం ఇక్ష్వాకునాథం పతిం రామం అనువ్రతా ||

తా|| " మదయంతి సౌదాసుని , కేసిని సగరుని, భీముని దమయంతి నైషధుని అనుసరించినట్లు నేను ఇక్ష్వాకునాధుడగు రాముని అనుసరించెదను".

శ్లో|| సీతాయా వచనం శ్రుత్వా రాక్ష్యసః క్రోధమూర్ఛితాః||13||
భర్త్సయన్తి స్మ పరుషైః వాక్యై రావణచోదితా|
అవలీనః స నిర్వాక్యో హనుమాన్ శింశుపాద్రుమే||14||
సీతాం సంతర్జయన్తీనామ్ రాక్షసీనాం స శుశ్రువే||
తామభిక్రమ్య సంక్రుద్ధా వేపమానాం సమన్తతః||15||
భృశం సంలిలిహుర్దీప్తాన్ ప్రలమ్బాన్ దశనచ్చదాన్|

స|| రావణ చ ఉదితా రాక్షస్యః సీతాయాః వచనం శ్రుత్వా క్రోధమూర్ఛితాః పరుషైః వాక్యః భర్త్సయన్తి స్మ|| కపిః సః హనుమాన్ నిర్వాక్యః శింశుపాద్రుమే అవలీనః సీతాం సంతర్జయన్తీనాం రాక్షసీనామ్ సః శుశ్రువే || వేపమానాం తాం సమన్తతః అభిక్రమ్య సంకృద్ధాః దీప్తాన్ ప్రలమ్బాన్ దశనచ్ఛదాన్ భృశం సంలిలిహుః||

తా|| రావణునిచే ఆజ్ఞాపింపబడిన ఆ రాక్షస స్త్రీలు సీతయొక్క ఆ మాటలు విని క్రోధమూర్ఛితులై పరుషమైన వాక్యములతో భయపెట్టసాగిరి. శింశుపావృక్షములో దాగి యున్న ఆ వానరుడు మౌనముగా సీతాదేవిని బెదిరిస్తున్న ఆ రాక్షసస్త్రీల మాటలను వినసాగెను. వణికిపోతున్న ఆ సీతను చుట్టుముట్టి కోపముతో తమ పెదవులను మళ్ళీ మళ్ళీ నాకుకుంటు భయపెట్టసాగిరి.

శ్లో|| ఊచుశ్చ పరమక్రుద్ధాః ప్రగృహ్యాశు పరశ్వధాన్||16||
నేయమర్హసి భర్తారం రావణం రాక్షసాధిపమ్|
సా భర్త్స్యమానా భీమాభి రాక్షసీభిర్వరాననా||17||
సా భాష్పముపార్జన్తీ శింశుపాం తాముపాగమత్|
తతస్తాసాం శింశుపాం సీతా రాక్షసీభిః సమావృతా||18||
అభిగమ్య విశాలాక్షీ తస్థౌ శోకపరిప్లుతా|
తాం కృశాం దీనవదనాం మలినామ్బరధారిణీమ్||19||
భర్త్సయాం చక్రిరే సీతాం రాక్షస్య స్తాం సమన్తతః|

స|| పరమకృద్ధాః ఆశు పరశ్వధాన్ ప్రగృహ్య ఊచుశ్చ| ఇయం రాక్షసాధిపం రావణం భర్తారం న అర్హసి|| భీమాభిః రాక్షసీభిః భర్త్స్యమానా సా వరాననా సభాష్పం అపసర్పన్తీ తాం శింశుపాం ఉపాగమత్|| తతః విశాలాక్షీ సీతా తాం శింశుపాం అభిగమ్య రాక్షసీభిః సమావృతా శోకపరిప్లుతా తస్థౌ || తాః రాక్షస్యః కృశాం దీనవదనాం మలిన అంబర ధారిణీం తాం సీతాం సమంతతః భర్త్సయాం చక్రిరే||

తా|| ఆ రాక్షసస్త్రీలు తమ గొడ్రాళ్లను తీసుకొని ఇట్లు పలికిరి." ఈమె రాక్షసాధిపతి అగు రావణుని భర్తగా పొందుటకు అర్హురాలు కాదు." భయంకరులైన ఆ రాక్షసస్త్రీలచే భయపెట్టబడిన ఆ వరానన కన్నీళ్ళు కార్చుచూ శింశుపా వృక్షమువద్దకు వెళ్ళెను. ఆ విశాలాక్షి ఆ శింశుపా వృక్షమును సమీపించి రాక్షసస్త్రీలచే చుట్టబడియున్నదై శోకములో మునిగియుండెను. ఆ రాక్షస స్త్రీలు దీన వదనముతో మలినమైన బట్టలను ధరించుచున్న సీతను మరింత భయపెట్టసాగిరి.

శ్లో|| తతస్తాం వినతా నామ రాక్షసీ భీమదర్శనా||20||
అబ్రవీత్కుపితాకారా కరాళా నిర్ణతోదరీ|
సీతే పర్యాప్త మేతావత్ భర్తుస్నేహో నిదర్శితః||21||
సర్వత్రాతికృతం భద్రే వ్యసనా యోపకల్పతే|

స||తతః భీమదర్శనా కుపితాకారా కరానా నిర్ణతోదరీ వినతానామ రాక్షసీ తాం అబ్రవీత్ || సీతే భర్తుః స్నేహః నిదర్శితః | ఏతావత్ పర్యాప్తం భద్రే |సర్వత్ర అతికృతం వ్యసనాయ ఉపకల్పతే||

తా|| అప్పుడు భయంకరమైన రూపముగల వికృతమైన ఉదరముకల వినత అను పేరుగల రాక్షసి సీతతో ఇట్లు పలికెను."ఓ సీతా నీ భర్తపై ప్రేమ చూపించావు. అది చాలు. ప్రతీది అతిగా చేస్తే అది కష్టాలకి దారితీయును"

శ్లో|| పరితుష్టాస్మి భద్రం తే మానుషస్తే కృతో విధిః||22||
మమాపి తు వచః పథ్యం బ్రువన్త్యాః కురు మైథిలి|
రావణం భజ భర్తారం భర్తారం సర్వ రక్షసామ్||23||
విక్రాన్తం రూపవన్తం చ సురేశ మివ వాసవమ్|
దక్షిణం త్యాగశీలం చ సర్వస్య ప్రియదర్శనమ్||24||

స|| మైథిలీ పరితుష్టా అస్మి | తే మానుషః విథిః కృతః | తే భద్రం| మమ బ్రువంత్యాః వచః అపి కురు|| సర్వరాక్షసాం భర్తారం విక్రాంతం రూపవంతం సురేశం వాసవం ఇవ దక్షిణం త్యాగశీలం చ సర్వస్య ప్రియదర్శనమ్ రావణం భర్తారం భజ||

తా|| " మైథిలీ ! సంతోషిస్తున్నాను. నువ్వు నీ మానుష విధిని నిర్వర్తించావు. నీకు మంగళమగు గాక. ఇప్పుడు మేము చెప్పిన మాటలు వినుము. రాక్షసులందరికి రాజు, విక్రాంతుడు, రూపవంతుడు ఇంద్రుడు దేవేంద్రుడు లాగ త్యాగశీలుడు, అందరికీ ప్రియదర్శనుడు అయిన రావణుని భర్తగ పొందుము."

శ్లో|| మానుషం కృపణం రామం త్యక్త్వా రావణ మాశ్రయ|
దివ్యాఙ్గరాగా వైదేహీ దివ్యాభరణభూషితా||25||
అద్య ప్రభృతి సర్వేషాం లోకానాం ఈశ్వరీ భవ|
అగ్నే స్స్వాహా యథా దేవీ శచీఽవేంద్రస్య శోభనే||26||
కిం తే రామేణ వైదేహీ కృపణేన గతాయుషా|
ఏతదుక్తం చ మే వాక్యం యది త్వం న కరిష్యసి||27||
అస్మిన్ ముహూర్తే సర్వాస్త్వాం భక్షయిష్యామహే వయమ్|

స|| మానుషం కృపణం రామం త్యక్త్వా రావణం ఆశ్రయ| వైదేహీ దివ్యాభరణభూషితా దివ్యాంగరాగా అద్య ప్రభృతి సర్వేషాం లోకానాం ఈశ్వరీ భవ యథా అగ్నేః దేవీ స్వాహా ఇంద్రస్య శచీ ఇవ || తే కృపణేన గతాయుషః రామేణ కిం| ఏతత్ ఉక్తం మే వాక్యం యది త్వం న కరిష్యసి త్వాం అస్మిన్ ముహూర్తే వయం సర్వాః భక్షయిష్యామహే ||

తా|| "మనుష్యుడు కృపణుడు అయిన రాముని వదిలి రావణుని ఆశ్రయించుము. ఓ వైదేహీ! దివ్యాభరణములతో అలంకరించుకున దానవై దివ్యమైన మైపూతలతో కలదానవై ఇప్పటినుంచి లోకములో అందరికీ మహారాణివై అగ్ని కి స్వాహా దేవి లాగా ఇంద్రుడిడికి శచీదేవి లాగా అనుభవింపుము. నీకు దీనుడు ప్రాణములు పోయినవాడు అగు రామునితో పని ఏమి? ఇలా నేను చెప్పిన మాటలు విని నీవు చేయకపోయినచో ఈ క్షణములో మేము నిన్ను భక్షించెదము".

శ్లో|| అన్యాతు వికటా నామ లమ్బమానపయోధరా||28||
అబ్రవీత్ కుపితా సీతాం ముష్టి ముద్యమ్య గర్జతీ|
బహూన్ అప్రియరూపాణి వచనాని సుదుర్మతే||29||
అనుక్రోశాన్ మృదుత్వా చ్చ సోఢాని తవ మైథిలి|

స|| లంబమాన పయోధరా అన్యా వికటా నామ తు ముష్టిం ఉద్యమ్య గర్జతీ సీతాం అబ్రవీత్ || సుదుర్మతే మైథిలి అప్రియరూపాణి బహూని తవ వచనాని అనుక్రోశాత్ మృదుత్వాత్ సోఢాని ||

తా|| వికటా అనబడు వేలాడబడు స్తనములు కల ఇంకొక రాక్షసి పిడికిని ఎత్తి గర్జిస్తూ సీతతో ఇట్లు చెప్పెను. "ఓ దుర్మతీ ! మైథిలీ ! అప్రియమైన మాటలు చాలాపలికావు. మామంచితనముతో జాలితో వాటిని సహించాము"

శ్లో|| న చ నః కురుషే వాక్యం హితం కాలపురస్కృతమ్||30||
అనీతాసి సముద్రస్య పారం అన్యైర్దురాసదమ్|
రావణాన్తః పురం ఘోరం ప్రవిష్టా చాపి మైథిలి||31||
రావణస్య గృహే రుద్ధా మస్మాభిస్తు సురక్షితామ్|
నత్వాం శక్తః పరిత్రాతు మపి సాక్షాత్ పురన్దరః||32||
కురుష్వ హిత వాదిన్యా వచనం మమ మైథిలి|
అలం అశ్రుప్రపాతేన త్యజ శోకమనర్థకమ్||33||

స|| మైథిలి కాలపురస్కృతాం హితం అన్యైః వాక్యం న కురుషే| దురాసదమ్ సముద్రస్య పారమ్ ఆనీతా అసి|ఘోరం రావణాంతః పురం ప్రవిష్టా అసి|| రావణస్య గృహే రుద్ధాం అస్మాభిః సురక్షితాం త్వాం పరిత్రాతుం సాక్షాత్ పురందరః అపి న శక్తః || మైథిలీ హితవాదిన్యా మమ వచనం కురుష్వ|| అలం అశ్రు ప్రపాతేన | అనర్థకమ్ శోకం త్యజ||

తా|| " ఓ మైథిలీ ! కాలానుకూలమైన హితకరమైన మా మాటలు వినుటలేదు. దాటుటకు శక్యముకాని సముద్రముని దాటించి నీవు తీసుకురాబడినావు. రావణ గృహములో మాచేత రక్షింపబడుతున్న నీవు సాక్షాత్తు పురందరుడు కూడా రక్షింపలేడు. మైథిలీ! నీ హితము కోరు మా మాటలు వినుము. ఈ కళ్ళనీళ్ళు చాలు. అనర్థకమైన శోకమును విడువుము".

శ్లో|| భజ ప్రీతిం చ హర్షం చ త్యజైతాం నిత్య దైన్యతామ్|
సీతే రాక్షసరాజేన సహ క్రీడా యథాసుఖమ్||34||
జానాసి యథా భీరు స్త్రీణాం యౌవనమధ్రువమ్|
యావన్న తే వ్యతిక్రామేత్ తావత్ సుఖమవాప్నుహి||35||
ఉద్యానాని చ రమ్యాణి పర్వతోపవనాని చ|
సహ రాక్షసరాజేన చర త్వం మదిరేక్షణే||36||
స్త్రీ సహస్రాణి తే సప్త వశే స్థాస్యంతి సున్దరీ|
రావణం భజ భర్తారం భర్తారం సర్వ రక్షసామ్||37||

స|| ఏతాన్ నిత్య దైన్యతాం త్యజ | ప్రీతిం చ హర్షం చ భజ||సీతే రాక్షసరాజేన సహ యథా సుఖం క్రీడా|| భీరు స్త్రీణాం యౌవనం యథా అధ్రువం జానాసి హి | తే యావత్ న అతిక్రమేత్ తావత్ సుఖం అవాప్ను హి|| మదిరేక్షణే రమ్యాణి ఉద్యానాని పర్వత ఉపవనాని చ త్వం రాక్షసరాజేన సహ చర || సుందరీ సప్త సహస్రాణీ స్త్రీ తే వశే స్థాస్యంతి |సర్వరక్షసాం భర్తారం రావణం భజ||

తా|| "ఈ విధమైన నిత్యదైన్యమును విడువుము. ప్రేమను సంతోషమును అనుభవించుము. ఓ సీతా రాక్షసరాజు తో యథాసుఖముగా అనుభవింపుము. ఓ పిరికిదానా ! ఈ యౌవ్వనము శాశ్వతము కాదు అని నీకు తెలుసు.
అది గడిచిపోక ముందే సుఖమును అనుభవించుము. ఓ మదిరేక్షణ రమ్యమైన ద్యానవనములను పర్వత ఉద్యానవనములను రాక్షసరాజుతో విహరించుము. ఓ సుందరీ నీకు ఏడువేల స్త్రీలు సేవ చేశెదరు. రాక్షసులందరి రాజగు రావణుని భర్తగా స్వీకరింపుము."

శ్లో|| ఉత్పాట్య వాతే హృదయం భక్షయిష్యామి మైథిలి|
యది మే వ్యాహృతం వాక్యం న యథావత్ కరిష్యసి||38||

స|| మైథిలీ యది మే వ్యాహృతం వాక్యం యథావత్ న కరిష్యసి తే హృదయం ఉత్పాట్య వా భక్షయిష్యామి ||

తా|| "మైథిలీ ఒకవేళ మేము చెప్పిన మాటలు వినకపోయినచో నీ హృదయముని పెకిలించి తినివేసెదము."

శ్లో|| తతశ్చణ్డోదరీ నామ రాక్షసీ క్రోథమూర్ఛితా|
భ్రామయన్తీ మహచ్చూల మిదం వచనమబ్రవీత్||39||
ఇమాం హరిణ లోలాక్షీం త్రాసోత్కమ్పిపయోధరామ్|
రావణేన హృతాం దృష్ట్వా దౌహృదో మే మహానభూత్||40||
యకృత్ప్లీహ మథోత్పీడం హృదయం చ సబన్ధనమ్|
అన్త్రాణ్యపి తథా శీర్షం ఖాదేయ మితి మే మతిః||41||

స|| తతః చండోదరీ నామ రాక్షసీ క్రోధమూర్ఛితా మహత్ శూలం భ్రామయంతీ ఇదం వచనం అబ్రవీత్||హరిణలోలాక్షీం త్రాసోత్కంపిత పయోధరాం రావణేన హృతాం ఇమామ్ దృష్ట్వా మే మహాన్ దౌహృదః అభూత్ || యకృత్ ప్లీహం ఉత్పీడమ్ సబంధనమ్ హృదయం చ అన్త్రాణ్యపి తథా శీర్షం ఖాదేయం ఇతి మే మతిః||

తా|| అప్పుడు క్రోధమూర్చితురాలైన చండోదరీ అనబడు రాక్షసి శూలము గిరగిరా త్రిప్పుచూ ఈ మాటలు పలికెను. "ఈ కంపిస్తున్న స్తనములు గల హరిణలోలాక్షిని రావణుడు అపరించి తీసుకు వచ్చినప్పుడు ఆమెను చూచి నాకు గొప్ప కోరిక గలిగెను. ఈమెను చంపి యకృత్తును ప్లీహాన్ని . గుండెకాయను, ప్రేగులను తలను తినాలని మహాకోరిక కలిగెను".

శ్లో|| తతస్తు ప్రఘసా నామ రాక్షసీ వాక్యమబ్రవీత్ |
కంఠమస్యా నృశంసాయాః పీడయామ కిమాస్యతే||42||
నివేద్యతాం తతో రాజ్ఞే మానుషీ సా మృతేతి హ |
నాత్ర కశ్చన సందేహాః ఖాదతేతి స వక్ష్యతి ||43||

స|| తతః ప్రఘసా నామ రాక్షసీ (ఇదం) వాక్యం అబ్రవీత్| అస్యాః నృశంసాయాః కంఠం పీడ్యామ | కిం ఆస్యతే|| తతః రాజ్ఞే నివేద్యతాం సా మానుషీ మృతః ఇతి || తతః సః ఖాదత ఇతి వక్షతి | అత్ర కశ్చన సందేహః న||

తా|| అప్పుడు ప్రఘసా అనబడు రాక్షసి ఈ మాటలు చెప్పెను. "ఈ కౄరురాలి కంఠము పీడించెదము. ఇంకా అలస్యము ఎందుకు? అప్పుడు రాజుకు ఆ మానుషీ చనిపోయినది అని నివేదించెదము. అప్పుడు అయన అమెను తినుడు అని చెపును. ఇందులో కోంచెము కూడా సందేహము లేదు".

శ్లో|| తతస్త్వజాముఖీ నామ రాక్షసీ వాక్యమబ్రవీత్ |
విశ స్యేమాం తత స్సర్వాః సమాన్ కురుత పీలుకాన్|44||
విభజామ తతః సర్వా వివాదో మే న రోచతే|
సేయ మానీయతాం క్షిప్రం లేహ్యా ముచ్చావచం బహు||45||

స|| తతః అజాముఖీ నామ రాక్షసీ వాక్యం అబ్రవీత్| సర్వాః ఇమామ్ విశస్య తతః సమాన్ పీలుకాన్ కురుత|| తతః సర్వాః విభజామ | మే వివాదః న రోచతే| క్షిప్రం పేయం ఉచ్చావచమ్ బహు లేహ్యాం ఆనీయతామ్ ||

తా|| అప్పుడు అజాముఖీ అను రాక్షసి ఈ వాక్యములను పలికెను. "ఈమెను చంపి అందరికీ సమానముగా భాగములను చేయుడు. అప్పుడు అందరము పంచుకుందాము. నాకు వివాదములు ఇష్టము లేదు. వెంటనే మద్యము పలువిధములైన లేహ్యములను తీసుకు రండు."

శ్లో|| తతశ్శూర్పణఖానామ రాక్షసీ వాక్యమబ్రవీత్ |
అజాముఖ్యా యదుక్తం హి తదేవ మమరోచతే||46||
సురా చానీయతాం క్షిప్రం సర్వ శోకవినాశినీ|
మానుషం మాంసం ఆసాద్య నృత్యామఽథ నికుమ్భిలామ్||47||

స|| తతః శూర్పణఖా నామ రాక్షసీ వాక్యం అబ్రవీత్ | అజాముఖీ యత్ ఉక్తం తదేవ మమ రోచతే|| క్షిప్రం సర్వశోకవినాశినీ సురా చ ఆనీయతామ్ | మానుషా మాంసమ్ ఆస్వాద్య అథ నికుంభలాం నృత్యామః||

తా|| అప్పుడు శూర్పణఖా అనబడు రాక్షసి ఈ మాటలు చెప్పెను. "అజాముఖి చెప్పిన మాటలు నాకు నచ్చినవి. వెంటనే సర్వశోకవినాశిని అగు మద్యమును తీసుకురండు. ఈ మనుష్య మాంసము తిని నికుంభలానృత్యము చేద్దాము".

శ్లో|| ఏవం సంభర్త్స్యమానా సా సీతా సురసుతోపమా|
రాక్షసీభిః సుఘోరాభి ర్ధైర్యముత్సృజ్య రోదితి||48||

స|| సుఘోరాభిః రాక్షసీభిః ఏవం సంభర్త్స్యమానా సురసుతోపమా సా సీతా ధైర్యం ఉత్సృజ్య రోదితి||

తా|| ఆ ఘోరమైన రాక్షస్త్రీలచేత ఈ విధముగా భయపెట్టబడిన దేవతలతో సమానమైన సీత ధైర్యము కోల్పోయి విలపింపసాగెను

ఇత్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే ఆదికావ్యే వాల్మీకీయే
చతుర్వింశత్ సహస్రికాయాం సంహితాయామ్
శ్రీమత్సుందరకాండే చతుర్వింశస్సర్గః||

||ఓమ్ తత్ సత్||